Πώς προέκυψε αυτό το άρθρο;
Θα ήθελα να εξηγήσω ότι αυτό το άρθρο είναι μία γνώμη σχετικά με τη βίαιη κατάσταση που βιώνει η Ευρώπη αυτήν τη στιγμή, με μια ιδιαίτερη και με πρόθεση αντίληψη, που θέλει να καταλάβει από μια ανθρωπιστική αντίληψη.
Είναι μία περισυλλογή που χρησιμοποιεί ως βάση την αρχή: «Δεν έχει σημασία σε ποια πλευρά σε έχουν τοποθετήσει τα συμβάντα, αυτό που έχει σημασία είναι να κατανοήσεις ότι εσύ δεν έχεις επιλέξει καμία πλευρά». (Μήνυμα του Σίλο, Κεφάλαιο ΧΙΙΙ)
Αυτή είναι μία αρχή από μια σειρά αρχών που βρίσκονται στο βιβλίο «το Μήνυμα του Σίλο» που χρησιμοποιώ για να διαλογίζομαι για τη ζωή μου και τα γεγονότα γύρω μου. Είναι σαν νόμοι της ζωής, του φωτός και της εξέλιξης, που όταν κάποιος τους συλλογίζεται, βοηθούν στην αναζήτηση προσωπικής συνοχής.
Όπως η πλειοψηφία των ανθρώπων, καταδικάζω έντονα κάθε βίαιη ενέργεια. Παρόλα αυτά πιστεύω πως για να προχωρήσουμε λίγο παραπάνω θα πρέπει καταλάβουμε τις ρίζες αυτών των γεγονότων και με μια λιγότερο επικριτική και κατηγορηματική νοοτροπία να σκεφτούμε τι μπορούμε να κάνουμε μπροστά σε τέτοιες καταστάσεις που βιώνουμε.
Τι αντιλαμβάνομαι από την σημερινή παγκόσμια κοινωνική κατάσταση
Είδα σε πολλά μέρη ότι η κοινωνική κατάσταση γίνεται δύσκολη. Στην Ευρώπη συνεχίζει να υπάρχει ένα κλίμα οικονομικής, πολιτικής και κοινωνικής κρίσης. Η αναταραχή και ο αποπροσανατολισμός γενικά αυξάνονται, χωρίς οι άνθρωποι να ξέρουν πώς να αντιδράσουν μπροστά σε τέτοιες βίαιες ενέργειες ή τι να πιστέψουν κάτω από τέτοιο βομβαρδισμό πληροφοριών. Αυτό παράγει πολύ φόβο, ανασφάλεια σχετικά με τη ζωή κάποιου (όπως με τις τρομοκρατικές επιθέσεις) αλλά επίσης και σε σχέση με το μέλλον το οποίο έχει γίνει τελείως αβέβαιο.
Στην Μέση Ανατολή έχουμε μια ακόμη πιο χαοτική κατάσταση με πολιτικοστρατιωτικές συγκρούσεις, την μετανάστευση πληθυσμών και κοινωνικά και θρησκευτικά προβλήματα που όλο και αυξάνονται. Στην Αφρική η κατάσταση συνεχίζει να είναι η ίδια και κάποιες φορές ακόμη χειρότερη λόγω της φτώχειας, των απάνθρωπων συνθηκών διαβίωσης, των ασταθών δημοκρατιών, των αυταρχικών κυβερνήσεων κλπ.
Στην Λατινική Αμερική μετά από μια εμφανή πρόοδο με προοδευτικές κυβερνήσεις σήμερα βιώνουμε μία κρίση μεσαίου μεγέθους πραξικοπημάτων με τη συμμαχία επιθετικών μέσων χειραγώγησης της πληροφορίας και ενός διεφθαρμένου δικαστικού συστήματος.
Σε όλα αυτά τα χαοτικά μέρη και καταστάσεις ακόμη νιώθουμε την παρουσία του αόρατου χεριού των μεγάλων επιχειρήσεων και του οικονομικού συστήματος που προσπαθούν να επιβάλλουν τις πολιτικές τους, αυτές της κερδοσκοπικής χειραγώγησης και της συγκέντρωσης πολιτικής εξουσίας, για τα δικά τους οφέλη.
Αυτό που είναι σίγουρο είναι ότι παντού νιώθω το ίδιο κλίμα ανασφάλειας και αβεβαιότητας στους ανθρώπους μπροστά στο προσωπικό τους μέλλον και την αναζήτηση εναλλακτικών για μια καλύτερη ζωή. Όλη αυτή η κατάσταση με κάνει να αναλογιστώ ποιος θα ήταν ο καλύτερος τρόπος να δράσω.
Τι σημαίνει να κατανοείς
Μέσα σε αυτό το παγκόσμιο χάος τι σημαίνει να κατανοείς πως δεν έχουμε επιλέξει καμία πλευρά; Ούτε εγώ, ούτε τα άμεσα θύματα της σημερινής βίας, ούτε οι προφανώς χειρότεροι δράστες της βίαιης τρομοκρατίας. Το να σκεφτούμε με αυτόν τον τρόπο μπορεί να φαίνεται ακόμη και αδιανόητο, αλλά απαιτεί θέληση ώστε να ξεπεράσουμε την παρορμητική επικριτική σκέψη που έχουμε συνηθίσει. Οπότε ας το δοκιμάσουμε.
Γεννηθήκαμε σε ένα μέρος που δεν επιλέξαμε, το οποίο είναι η γεωγραφική μας χώρα, η κουλτούρα μας, οι γονείς μας και η οικογένειά μας. Αυτή η κουλτούρα επηρεάζει τον τρόπο σκέψης μας και τον τρόπο που βλέπουμε τον κόσμο. Επηρεαζόμαστε βασικά από τον οικογενειακό περίγυρο στον οποίο γεννηθήκαμε, στον οποίο μεγαλώσαμε, από τα σχολεία στα οποία πήγαμε, από τους φίλους που είχαμε και τελικά φαίνεται πως οι πιο προσωπικές μας αποφάσεις που θεωρούμε «δικές μας» είναι το αποτέλεσμα μιας σειράς κοινωνικών και προσωπικών επιρροών. Προσπαθήστε να το δείτε αυτό στην δική σας ζωή.
Θα είμασταν οι ίδιοι αν είχαμε γεννηθεί στο μέσο ενός πολέμου, όπως αυτόν στην Συρία αυτήν την στιγμή; Ή αν είχαμε γεννηθεί στην Μέση Ανατολή, στην Αφρική ή στην Ευρώπη, σε διαφορετικές οικογένειες ή ακόμη και σε ένα διαφορετικό ιστορικό πλαίσιο όπως για παράδειγμα στην εποχή της σκλαβιάς. Θα είμασταν αλήθεια οι ίδιοι άνθρωποι; Θα σκεφτόμασταν το ίδιο; Θα μας άρεσαν τα ίδια μοντέλα ανδρών/γυναικών; Θα είχαμε τις ίδιες αξίες ζωής ή ιδεολογίες; Κάντε αυτήν την άσκηση ευελιξίας των εικόνων και φανταστείτε τον εαυτό σας σε διαφορετικές καταστάσεις και μέρη.
Τώρα μπορούμε να προσπαθήσουμε μια άλλη άσκηση η οποία είναι μάλλον πιο δύσκολη…
Μέσα στην κοινωνική στιγμή και μέσα στο κλίμα απόρριψης, εκμετάλλευσης, αποκλεισμού, εγκατάλειψης και ταπείνωσης των μεταναστών/-ριών και προσφύγων που υπάρχει στην Ευρώπη μαζί με τους πολέμους που οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις στηρίζουν στο όνομα της δημοκρατίας και της δικαιοσύνης, ας φανταστούμε τη ζωή εκείνου του ανθρώπου που αποφασίζει να ανατινάξει μία βόμβα στο όνομα του θεού του ή μιας ιδεολογίας που μοιάζει να αξίζει περισσότερο από την ίδια τη ζωή. Σε ποιες συνθήκες γεννήθηκε εκείνος ο άνθρωπος; Πώς ήταν η ζωή του; Τι απογοητεύσεις και αποτυχίες, προσωπικές και υπαρξιακές, θα έχει αυτός ο καημένος υποφέρει που – πάνω στην απόγνωση, μη βρίσκοντας διεξόδους ή απαντήσεις στα προβλήματά του – θα μπορούσε να έχει χειραγωγηθεί ή να έχει πιστέψει ότι η βία και η δολοφονία μπορούν να πνίξουν το πόνο του και να βρει ανταμοιβή σε άλλες μελλοντικές ζωές;
Αυτή η οπτική μας βοηθάει να έχουμε ένα ανθρωπιστικό βλέμμα στην επιδερμίδα του τερατουργήματος. Δεν είναι ένα βλέμμα για να δικαιολογήσει κάθε βίαιη κατάσταση ή να απαλλάξει ή να αποζημιώσει οποιαδήποτε από τις πράξεις τους – για αυτό χρειαζόμαστε να βελτιωθεί η κοινωνική δικαιοσύνη – αλλά είναι μία απόπειρα να κατανοήσουμε και να παρατηρήσουμε το μεγάλο ιστορικό περιεχόμενο στο οποίο ζούμε και πράττουμε.
Είναι πιθανό, ακριβώς όπως ο φτωχός και απεγνωσμένος που καταλήγει να τερματίσει τη ζωή του και να πάρει μαζί του και άλλους, που έχει χάσει την πίστη για ζωή και την πίστη του στον κόσμο, επίσης και εμείς να έχουμε επιλέξει πολύ λίγα από αυτά που είμαστε;
Σε αυτό το ιστορικό περιεχόμενο τι κάνουμε; Ή τι κάνω εγώ;
Νομίζω ότι το πρώτο βήμα είναι να έχουμε μια πιο ευρεία οπτική της δικής μας ζωής, να κατανοήσουμε τις συνθήκες που ζούμε και ότι δεν έχουμε επιλέξει καμία πλευρά. Τότε θα καταλάβουμε ότι είμαστε η επιρροή του περιβάλλοντός μας… Αλλά μπορεί να είμαστε επίσης και επιρροή για το περιβάλλον μας.
Αυτή η τοποθέτηση μπορεί να μας βοηθήσει να συμφιλιωθούμε με την ιστορική στιγμή ή το ευρύτερο περιεχόμενο στο οποίο πρέπει να ζήσουμε. Δεν έχουμε επιλέξει να γεννηθούμε σε αυτήν τη στιγμή της ανθρώπινης ιστορίας, αλλά υπάρχει ένας λόγος που είμαστε σήμερα εδώ. Δεν έχουμε επιλέξει να ζούμε και να είμαστε μάρτυρες τόσο ανθρώπινου πόνου, αλλά μπορούμε να κάνουμε κάτι δεδομένου ότι είμαστε ευαίσθητοι σε μια τέτοια αδικία.
Με μια ευρύτερη οπτική και κατανόηση της διαδικασίας της ανθρωπότητας και της δικής μας ζωής και έχοντας στο μυαλό μας ότι ακόμη εξελισσόμαστε ως ανθρωπότητα, είναι ευθύνη του καθενός μας να φυτέψουμε έναν σπόρο σε αυτήν την εξελικτική διαδικασία.
Να αναζητήσουμε να είμαστε σε ειρήνη με τον εαυτό μας σε σχέση με τη δική μας ζωή και τα εξωτερικά γεγονότα, να συνεισφέρουμε σε αυτήν την εξελικτική κατασκευή και να μαχόμαστε για καλύτερες συνθήκες για όλους και άρα για αυτό που πιστεύουμε. Αυτό είναι που πρέπει να κάνουμε: να αναζητήσουμε το νόημα της ζωής και τη χαρά του να ζούμε.
