Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ έδωσε στη δημοσιότητα στοιχεία για τους πρώτους δύο μήνες του 2016, κάνοντας λόγο για 138.280 ανθρώπους που έπλευσαν προς την Ελλάδα και την Ιταλία, 36% εξ αυτών παιδιά. Αναφέρεται δε σε 410 θανάτους ή αγνοούμενους. Συζητάμε για την ίδια περίοδο που ξεκίνησε ουσιαστικά να επιχειρεί η Frontex στο Αιγαίο ενώ τις τελευταίες 15 μέρες στην επιχείρηση έσπευσε και η βορειοατλαντική συμμαχία (ΝΑΤΟ). Οι Γιατροί χωρίς Σύνορα και άλλες οργανώσεις παροχής ανθρωπιστικής βοήθεια πλέον στις ανακοινώσεις τους κάνουν σαφή αναφορά σε κρίση υποδοχής και όχι σε προσφυγική κρίση.

Τι συμβαίνει όταν μερικές χώρες της λεγόμενης Βαλκανικής οδού κλείνουν τα σύνορα;
Την τελευταία εβδομάδα βιώνουμε ςτα αποτελέσματα των κλειστών συνόρων χωρών της Βαλκανικής οδού. Χιλιάδες πρόσφυγες συγκεντρώνονται στα βόρεια σύνορα στην Ειδομένη, κοιμούνται κυριολεκτικά όπου βρουν ενώ πάλι οι οργανώσεις κάνουν λόγο για μη επαρκή ιατρική βοήθεια και σίτιση. Ο ελληνικός στρατός που ενεπλάκη με συγκεκριμένα καθήκοντα, όχι μόνο εκτελεστικά αλλά και διοικητικά (όπως περιγράφονται στο ΦΕΚ), ανοίγει το ένα μετά το άλλο τα στρατόπεδα για να φιλοξενηθούν πρόσφυγες σε συνθήκες πρόχειρες, σε εγκαταστάσεις σχεδιασμένες να υποδεχθούν σαφώς λιγότερους ανθρώπους και σίγουρα όχι οικογένειες με παιδιά. Παρά τις επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ και της Frontex στο Αιγαίο οι ροές δεν έχουν σταματήσει. Ως αποτέλεσμα των νέων αφίξεων οι πρόσφυγες συγκεντρώνονται στα νησιά, κοιμούνται ακόμα και μέσα στα καράβια που λειτουργούν για μέρες ως καταλύματα, καταφτάνουν και παραμένουν στο λιμάνι του Πειραιά από όπου οργανώνουν με όποιον τρόπο μπορέσουν το ταξίδι τους προς τη βόρεια Ελλάδα. Οι εκκλήσεις για το άνοιγμα των συνόρων από τις χώρες – ασπίδα της Αυστρίας και της Γερμανίας πληθαίνουν από την κοινωνία των πολιτών.

Τι λέει το ΝΑΤΟ;
Ο διοικητής της βορειοατλαντικής συμμαχίας υπονομεύει με τις δηλώσεις του την όποια προσπάθεια να ανοίξουν τα σύνορα και να αντιμετωπίσει συνολικά η Ευρώπη το προσφυγικό. Κάνει λόγο για τρομοκράτες του ISIS που «αναπτύσσονται σαν τον καρκίνο εντός των προσφυγικών ροών » και συνεχίζει να κατηγορεί τη Ρωσία για τον πόλεμο στη Συρία.

Ποια είναι η στάση της Ευρωπαϊκής Ένωσης;
Ο Ντόναλντ Τουσκ, που πραγματοποίησε επίσκεψη σε Ελλάδα και Τουρκία την περασμένη εβδομάδα εν όψει της Συνόδου Κορυφής τη Δευτέρα 07-03-2016 στις Βρυξέλλες, δήλωσε ότι η απάντηση των χωρών της Ευρώπης οφείλει να είναι κοινή και να μην γίνονται μονομερείς ενέργειες από ορισμένες χώρες. Παρόλα αυτά επιμένει να αναφέρεται σε παράτυπους μετανάστες αντί για πρόσφυγες ή ανθρώπους που επιθυμούν να αιτηθούν άσυλο, αποδεχόμενος ουσιαστικά την Τουρκία ως ασφαλή τρίτη χώρα και εμμέσως υποδαυλίζοντας τις διεθνείς και ενωσιακές συνθήκες που δίνουν δικαίωμα σε ανθρώπους που επιθυμούν να αιτηθούν άσυλο σε ευρωπαϊκό έδαφος. Μην ξεχνάμε άλλωστε πως στο πλαίσιο αυτό η Τουρκία έχει δεχθεί οικονομική βοήθεια για να αναλάβει να «κρατήσει» τις ανθρώπινες ροές στα εδάφη της.

Τι ανακοίνωσε το συμβούλιο των ελλήνων πολιτικών αρχηγών;
Το κοινό ανακοινωθέν κυβέρνησης και πολιτικών αρχηγών (ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΠΟΤΑΜΙ) υπόσχεται ότι η Ελλάδα θα υλοποιήσει τις δεσμεύσεις της όπως προκύπτουν από τα αρμόδια όργανα της Ε.Ε. Αναλαμβάνει να φυλάσσει τα εξωτερικά σύνορα της Ε.Ε. και υπ’ αυτό το πνεύμα όχι μόνον συνεργάζεται με την Frontex, αλλά επιζητεί και επιδιώκει τη δραστική ενίσχυσή της και την τελική ταχύτατη μετεξέλιξή της σ’ Ευρωπαϊκή Ακτοφυλακή, πάντοτε με σεβασμό της εθνικής της κυριαρχίας ως προς την διασφάλιση των συνόρων της. Δηλώνει επίσης πρόθυμη να φιλοξενήσει την έδρα της Ευρωπαϊκής Ακτοφυλακής. Δηλώνει πρόθυμη να συνεργαστεί πλήρως στο πεδίο των συμπεφωνημένων αποστολών του ΝΑΤΟ και υπό τον αυτονόητο όρο ότι και η Τουρκία σέβεται τις δικές της αντίστοιχες υποχρεώσεις. Υιοθετεί επίσης τη γραμμή Τουσκ, μιλώντας για άνοιγμα προαναχωρησιακών κέντρων παράτυπων μεταναστών αντί για ανθρώπων που αιτούνται άσυλο. Και καλεί τις χώρες της Ε.Ε. να αντιμετωπίσουν από κοινού το πρόβλημα χωρίς μονομερείς ενέργειες.

Τι κάνουν οι έλληνες πολίτες;
Σε κοινωνικό επίπεδο τους τελευταίους μήνες παρακολουθούμε με ανακούφιση την αλληλεγγύη που δείχνει ο ελληνικός λαός στην πλειοψηφία του απέναντι στις ροές των ανθρώπων που εισέρχονται στην χώρα για να κερδίσουν την ύπαρξή και ζωή τους μακριά από εμπόλεμες και ακραία φτωχοποιημένες ζώνες. Στην κεντρική Ελλάδα, στην έξοδο της Λαμίας προς Στυλίδα πάνω από 100 πρόσφυγες βρίσκονται στο δρόμο με τα πόδια για τα σύνορα. Ο κόσμος να βγαίνει από τα σπίτια και τους δίνει τα αναγκαία για το δρόμο. Οι πρόσφυγες που πέρασαν και από την συνοικία Νέα Μαγνησία όπου μαθητές μαζί με την δασκάλα δίνουν το κολατσιό τους ενώ γιατροί της πόλης με δική τους πρωτοβουλία κάνουν ότι μπορούν για να τους ανακουφίσουν. Η ένωση δασκάλων Λακωνίας διοργανώνει φεστιβάλ αλληλεγγύης. Οι τοίχοι αλληλεγγύης πολλαπλασιάζονται.

Η τοπική αυτοδιοίκηση, στο σύνολο της σχεδόν, παλεύει με το χρόνο να υποστηρίξει τις όποιες δομές υποδοχής του στρατού και του κράτους ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις στήνει ad hoc δικές της με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα το Δήμαρχο Κοζάνης που ενημερώθηκε ότι σε 3 ώρες θα έφταναν στην πόλη του πέντε λεωφορεία με πρόσφυγες.
Μέσα σε τρεις ώρες βρήκε χώρο φιλοξενίας στο κλειστό γυμναστήριο της Λευκόβρυσης στην Κοζάνη ενώ έβγαλε ανακοίνωση που έκανε τον γύρο των social media και οι κάτοικοι κάλυψαν όλες τις πρώτες ανάγκες ως το βράδυ. Οι δημοσιογράφοι της περιοχής άρχισαν να απλώνουν μοκέτες στο γυμναστήριο, οι φοιτητές βοήθησαν να καθαριστεί ο χώρος υποδοχής και οι τουαλέτες, εθελοντικές ομάδες οργάνωσαν τις ελλείψεις σε τρόφιμα, σκεπάσματα, είδη υγιεινής και έστησαν φορητά μαγειρεία. Ταυτόχρονα γιατροί έκαναν δωρεάν ελέγχους και οδοντίατροι έπαιρναν ολόκληρες οικογένειες και έκαναν σφραγίσματα και περιποίηση ανακουφίζοντας πόνους. Όμως το γυμναστήριο δεν διαθέτει θέρμανση και αξίζει να σημειώσουμε εδώ ότι η Κοζάνη είναι επίσης μια ορεινή πόλη που ναι μεν τις τελευταίες μέρες ο καιρός στην Ελλάδα είναι γλυκός αλλά οποιαδήποτε καιρική μεταβολή προς το χείριστο θα θέσει σε κίνδυνο ακόμη και αυτούς που καταυλίζονται σε προστατευμένους χώρους.

Οι “εμπειρικές” αυτές παρατηρήσεις επιβεβαιώνονται πλέον και από επιστημονικά στοιχεία. Η έρευνα που διεξήγαγε η εταιρεία Public Issue τον Ιανουάριο του 2016 σε δείγμα 1220 ατόμων, ανάμεσα στα άλλα αποτελέσματα έδειξε ότι σε ποσοστό 58% οι ερωτηθέντες δήλωσαν ότι έχουν εκφράσει έμπρακτα την αλληλεγγύη τους στους πρόσφυγες, προσφέροντας τρόφιμα (39%), ρούχα (31%), χρηματική βοήθεια (10%) και βοηθώντας εθελοντικά (4%). Η Public Issue έκανε μια προβολή του αποτελέσματος στο γενικό πληθυσμό και κατέληξε στο συμπέρασμα πως, αν οι απαντήσεις είναι ειλικρινείς, περισσότεροι από 5.000.000 συμπολίτες μας βοήθησαν με κάποιον τρόπο τους πρόσφυγες το προηγούμενο διάστημα.

 
Η Ελλάδα της οικονομικής κρίσης και της υψηλής ανεργίας δείχνει την αλληλεγγύη της. Η κοινή λογική και το απόσταγμα γενεών που έχουν ζήσει πολέμους και προσφυγιά ή έχουν ακούσει τις ιστορίες των παλαιότερων ή απλά βλέπουν μέσα από τα social media τα όσα γίνονται στη Συρία, το Αφγανιστάν και τις εμπόλεμες ζώνες ενεργοποιείται.