Μέσα στις επόμενες δύο εβδομάδες, θα λάβουν χώρα προφορικές παρατηρήσεις στις υποθέσεις πυρηνικού αφοπλισμού των Νήσων Μάρσαλ στο Διεθνές Δικαστήριο της Δικαιοσύνης στη Χάγη. Η Δημοκρατία των Νήσων Μάρσαλ αρχικά κατέθεσε τις αγωγές τον Απρίλιο του 2014 εναντίον όλων των κρατών με πυρηνικά όπλα (Ηνωμένες Πολιτείες, Ρωσία, Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία, Κίνα, Ισραήλ, Ινδία, Πακιστάν και Βόρεια Κορέα). Αυτές είναι οι πρώτες επίμαχες υποθέσεις για πυρηνικό αφοπλισμό που έρχονται ενώπιον του ανώτατου δικαστηρίου του κόσμου.
Η Δημοκρατία των Νήσων Μάρσαλ ισχυρίζεται ότι τα κράτη με πυρηνικά όπλα παραβιάζουν τις δεσμεύσεις αφοπλισμού σύμφωνα με το υπάρχον διεθνές δίκαιο. Αυτό περιλαμβάνει τα 5 μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ που έχουν υπογράψει τη Συνθήκη μη Διάδοσης των Πυρηνικών Όπλων (ΝΡΤ) όπως επίσης και τα 4 κράτη που δεν έχουν υπογράψει τη συνθήκη (Ισραήλ, Ινδία, Πακιστάν και Βόρεια Κορέα) σύμφωνα με το εθιμικό διεθνές δίκαιο.
«Ζητάμε βασικά από το Δικαστήριο να πει στα εναγόμενα κράτη να κρατήσουν τις δεσμεύσεις τους σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και να διεξάγουν διαπραγματεύσεις που θα οδηγήσουν στο επιθυμητό αποτέλεσμα: τον πυρηνικό αφοπλισμό σε όλες του τις εκφάνσεις», είπε ο Phon van den Biesen, συν-εκπρόσωπος της Δημοκρατίας των Νήσων Μάρσαλ και δικηγόρος στο Άμστερνταμ, ο οποίος ηγείται της Διεθνούς Νομικής Ομάδας.
Από τις 7 έως τις 16 Μαρτίου θα γίνουν οι ακροαματικές διαδικασίες κατά της Ινδίας, του Πακιστάν και του Ηνωμένου Βασιλείου. Τα τρία εναγόμενα κράτη είναι τα μόνα μεταξύ των εννέα κρατών με πυρηνικά που δέχονται την υποχρεωτική δικαιοδοσία του Διεθνούς Δικαστηρίου. Τα υπόλοιπα έξι κράτη με πυρηνικά όπλα προσκλήθηκαν να δεχθούν την δικαιοδοσία του Δικαστηρίου για αυτήν την περίπτωση αλλά είτε αρνήθηκαν ρητά (Κίνα) ή αγνόησαν την προσφυγή (ΗΠΑ, Ρωσία, Γαλλία, Ισραήλ και Βόρεια Κορέα).
Οι προσφυγές που κατατέθηκαν από τη Δημοκρατία των Νήσων Μάρσαλ τον Απρίλιο του 2014 είναι διαθέσιμες στο διαδίκτυο. Όλα τα μετέπειτα αρχεία – υπομνήματα και αντι-υπομνήματα – έχουν ως τώρα αντιμετωπιστεί ως εμπιστευτικά από το Διεθνές Δικαστήριο. Η συνήθης πρακτική του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης είναι να δίνει αυτά τα έγγραφα δημόσια μόλις η φάση των προφορικών παρατηρήσεων ξεκινήσει. Όταν και εφόσον το Διεθνές Δικαστήριο δώσει δημόσια τα υπομνήματα και τα αντι-υπομνήματα θα είναι επίσης διαθέσιμα στον προαναφερθέντα σύνδεσμο.
Οι τοποθετήσεις της Δημοκρατίας των Νήσων Μάρσαλ εναντίον της Ινδίας θα λάβουν χώρα στις 7, 10, 14 και 16 Μαρτίου. Οι τοποθετήσεις της Δημοκρατίας των Νήσων Μάρσαλ εναντίον του Πακιστάν θα λάβουν χώρα στις 8, 11, 14 και 16 Μαρτίου. Οι τοποθετήσεις της Δημοκρατίας των Νήσων Μάρσαλ κατά του Ηνωμένου Βασιλείου θα λάβουν χώρα στις 9, 11, 14 και 16 Μαρτίου. Όλες οι συνεδριάσεις θα μεταδίδονται ζωντανά στην ιστοσελίδα του Διεθνούς Δικαστηρίου και τα πρακτικά θα είναι διαθέσιμα αμέσως μετά από κάθε συνεδρίαση. Αυτός ο κύκλος ακροάσεων θα αντιμετωπίσει τις προκαταρκτικές ενστάσεις που θα κατατεθούν από το κάθε εναγόμενο κράτος. Οι 15 δικαστές του Δικαστηρίου θα αποφασίσουν εάν η υπόθεση θα προχωρήσει στην επόμενη φάση στην οποία θα διερευνηθεί η αγωγή.
Το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης εξέδωσε μία Συμβουλευτική Γνώμη το 1996 σχετικά με τη νομιμότητα της χρήσης των πυρηνικών όπλων. Οι δικαστές έγραψαν ομόφωνα, «Υπάρχει η υποχρέωση να επιδιώξουμε καλή τη πίστει και να φέρουμε εις πέρας διαπραγματεύσεις που θα οδηγήσουν στον πυρηνικό αφοπλισμό σε όλες του τις εκφάνσεις κάτω από αυστηρό και αποτελεσματικό διεθνή έλεγχο». Είκοσι χρόνια αργότερα καμία διαπραγμάτευση για πυρηνικό αφοπλισμό δεν έχει λάβει χώρα μεταξύ των κρατών με πυρηνικά όπλα και όλα, και τα εννέα κράτη, εμπλέκονται σε κάποιο επίπεδο «εκμοντέρνισης» του πυρηνικού τους οπλοστασίου.
Ενώ το Διεθνές Δικαστήριο θα ακούσει τις τοποθετήσεις ερευνώντας πολύπλοκες ερμηνείες του διεθνούς δικαίου, οι Νήσοι Μάρσαλ συνεχίζουν να τονίζουν την αιτία πίσω από αυτές τις υποθέσεις.
Ο Tony de Brum, πρώην Υπουργός και συν-εκπρόσωπος στις υποθέσεις λέει, «Έχω δει με τα ίδια μου τα μάτια πυρηνική καταστροφή και γνωρίζω με πεποίθηση πως τα πυρηνικά όπλα δεν πρέπει ποτέ ξανά να επισκεφτούν την ανθρωπότητα. Τα πυρηνικά όπλα είναι μία απειλή για την επιβίωση χωρίς ουσιαστικό λόγο ύπαρξης και υπάρχουν βασικοί κανόνες που υποχρεώνουν αυτούς που τα κατέχουν να επιδιώξουν και να κατορθώσουν την εξάλειψή τους. Αυτό είναι το θέμα της νομικής ενέργειας της χώρας μου στο Διεθνές Δικαστήριο Δικαιοσύνης».
Οι ΗΠΑ χρησιμοποίησαν τους Νήσους Μάρσαλ ως πεδίο δοκιμών για 67 δοκιμές πυρηνικών όπλων από το 1946 μέχρι το 1958 προκαλώντας ανθρώπινες και περιβαλλοντικές καταστροφές που εξακολουθούν να υπάρχουν μέχρι και σήμερα.
Ο Rick Wayman είναι Διευθυντής Προγράμματος στο Ίδρυμα Ειρήνης Πυρηνικής Εποχής (Nuclear Age Peace Foundation), σύμβουλος της Δημοκρατίας των Νήσων Μάρσαλ. Ακολουθήστε τον στο twitter στο @rickwayman.
