«Το πρεκαριάτο είναι μια τάξη πολιτών που αυξάνεται συνεχώς τα τελευταία τριάντα χρόνια στο πλαίσιο μιας παγκόσμιας ταξικής δομής, που ουσιαστικά αντικατέστησε την παλιά ταξική δομή του βιομηχανικού καπιταλισμού, την οποία είχαμε συνηθίσει κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα»[1] δηλώνει ο Γκάι Στάντινγκ οικονομολόγος, καθηγητής Αναπτυξιακών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Λονδίνου αναφερόμενος στην νέα τάξη ανέχειας που δημιουργείται στον πλανήτη σήμερα.
Στην ίδια συνέντευξη ο Στάντινγκ μιλά για την αύξηση των ποσοστών των φασιστικών κομμάτων στην Ευρώπη, διαπιστώνει σημαντικές ομοιότητες με τη δεκαετία του 30 αλλά ισχυρίζεται ότι η ανθρωπότητα δεν θα διαπράξει τα ίδια λάθη. Το ως άνω σκεπτικό για την άνοδο των φασιστικών κομμάτων και την εποχή του 30 το συναντούμε πια πολύ συχνά σε άρθρα αναλυτών σε παγκόσμιο επίπεδο. Αυτό από μόνο του μας οδηγεί σε κάποια συμπεράσματα.
Στην ερώτηση αν η νέα αυτή τάξη επισφάλειας οφείλεται στη μείωση των θέσεων εργασίας μας δηλώνει ότι το αντίθετο ισχύει αφού υπάρχει αύξηση θέσεων εργασίας. «Είναι αλήθεια ότι όσοι εργάζονται σε σημαντικές για την κοινωνία θέσεις, όπως νοσοκόμοι, δάσκαλοι, συγγραφείς, αμείβονται κυρίως με χαμηλούς μισθούς και σε πολλές περιπτώσεις η διαπραγματευτική τους θέση έχει εξασθενίσει. Δεν νομίζω, όμως, ότι θα δούμε αυτούς τους μισθούς να αυξάνονται στο εγγύς μέλλον. Οι άνθρωποι θα αναγκαστούν να αλλάξουν τον τρόπο που βλέπουν την ασφάλεια του εισοδήματος και αυτός είναι ο λόγος που το παγκόσμιο βασικό εισόδημα (UBI)[2] είναι σημαντικό μέρος της λύσης» και συνεχίζει «…αλλά διακρίνω, επίσης, πολλές νέες εξελίξεις να εμφανίζονται. Εκτός από τους Ποδέμος και τον ΣΥΡΙΖΑ, είναι και το “The Alternative” στη Δανία, το “The United Left” στην Πολωνία, που κατάφερε να σχηματίσει ψηφοδέλτια σε ολόκληρη τη χώρα. Όλα αυτά είναι παραδείγματα του πρεκαριάτου που σχηματίζει πολιτική ταυτότητα».
Οι αναλύσεις του Στάντινγκ βασίζονται στα έως τώρα ιστορικά δεδομένα αφού η τάξη που «σχηματίζει πολιτική ταυτότητα» είναι αυτή που έπεται της κυρίαρχης στην δεδομένη ιστορική στιγμή. Με τον τρόπο αυτό η ανθρωπότητα πέρασε από την αυτοκρατορία στη φεουδαρχία και από εκεί στην αστική δημοκρατία και τη δημοκρατία. Θα συμφωνήσω σε όλα όσα φαίνεται να πρεσβεύει ο Στάντινγκ αλλά η νέα τάξη των πρεκαρίων δεν είναι αυτή, που κατά τη γνώμη μου, θα σχηματίσει στην παρούσα φάση την πολιτική πρόταση.
Αν είναι οι πρεκάριοι που θα αναλάβουν την ηγεμονία κατά Στάντινγκ, τότε το UBI δεν μπορεί παρά να είναι το μέσον επιβίωσης προκειμένου να φύγουμε από το οικονομικό σύστημα εν ισχύ σήμερα. Δεν μπορεί να είναι το βασικό εισόδημα πολιτικός στόχος αλλά προϋπόθεση κτισίματος μιας κοινωνίας και η έναρξη του αγώνα των πρεκαρίων προς ηγεμόνευση. Όμως ο αρθρογράφος φαίνεται να γνωρίζει πολύ καλά το υπάρχον σύστημα και πιθανά γι’ αυτό ομιλεί για UBI.
Αν όπως ισχυρίζονται πολλοί η αστική τάξη χάνει την ηγεμονία της, θα έπρεπε τη θέση της να την καταλάβει η μεσαία τάξη. Φοβάμαι όμως ότι ούτε η μεσαία τάξη θα μπορέσει να ηγηθεί και με αυτόν τον τρόπο θα ανακοπεί και ο ρους της ιστορίας. Κατά τη γνώμη μου γυρίζουμε δυστυχώς σε παλαιότερα μοντέλα ανάπτυξης που ερμαφροδιτίζουν ανάμεσα στην αυτοκρατορία και τον φεουδαρχισμό. Το 1930 η λύση στη κρίση ήταν ο Κεϋνς και το 70 ο νεοφιλελευθερισμός.[3] Σήμερα η αστική τάξη υποχωρεί επειδή δεν μπορεί να πείσει τις μάζες σε μια προοπτική αφού στερείται ιδεολογικού υποβάθρου ώστε να τις ηγεμονεύσει. Την ηγεμονία επομένως ποιος θα την καταλάβει;
Όμως ένα ερώτημα μου είναι βασανιστικό και χρήζει απαντήσεων. Όπως βασανιστικά ίδιοι με το παρελθόν παραμένουν μια σειρά παράγοντες. Η πολυδιάσπαση των προοδευτικών δυνάμεων, οι θεωρητικές αναζητήσεις χωρίς άμεσα αποτελέσματα, η έλλειψη διάθεσης για πρόβλεψη και πρόληψη από τη μεριά των προοδευτικών δυνάμεων, η πρωτοφανής κατάλυση των θεσμικών οργάνων και των θεσμοθετήσεων στην Ένωση. Αντίθετα, η αντίδραση πάντα εν δράσει εφευρίσκει λύσεις για τον εαυτόν της ενώ τα προοδευτικά κινήματα εγκλωβίζονται στη μελέτη του προηγούμενου σταδίου χάνοντας την προοπτική επίλυσης τουλάχιστον των επόμενων και των μελλοντικών. Με άλλα λόγια, γιατί είμαστε πάντα ένα -τουλάχιστον- βήμα πίσω;
Και αν το ερώτημα είναι βασανιστικό και αφορά στα προοδευτικά κόμματα τα οποία φαίνεται να “χάνουν” τον χρόνο τους με ιδεολογήματα και θεωρητικές αναπολήσεις τι μπορούμε να πούμε για τα κινήματα των πολιτών; Τα κινήματα που αναφύονται ελπιδοφόρα σήμερα για πολλούς από εμάς.
Το DIEM 25 στην πρώτη του εμφάνιση μίλησε και αυτό όπως η Κλάρα Τσέτκιν[4] προειδοποιώντας για το κακό. Και δεδομένου ότι θέλουμε να σταματήσουμε την έλευση ενός πολέμου στην Ευρώπη που φαντάζει βασανιστικά κοντά μας, να παραδεχτούμε μεν ότι δεν περιμέναμε την απάντηση από ένα νέο κίνημα τη πρώτη μέρα που ήρθε σε επαφή με το κοινό του, αλλά ναι περιμένουμε απαντήσεις και από αυτό σύντομα.
Και φτάνοντας να μιλήσουμε για την Ευρώπη, φοβάμαι ότι δεν έχουμε άλλη λύση από το να εγκύψουμε καταρχήν σε κείμενα παλιότερα τα οποία είναι απλά, επίκαιρα, έτοιμα και μας βρίσκουν όλους σύμφωνους. Αναφέρομαι στη «χάρτα των θεμελιωδών δικαιωμάτων» και στο γεγονός ότι τα προοδευτικά κινήματα πρέπει να αρχίσουν να λαμβάνουν πρωτοβουλίες που δεν θα εναντιώνονται αλλά θα συμπληρώνουν ένα ήδη συμφωνημένο πλαίσιο αρχών και θα να μεριμνήσουν πως θα φτάσουμε στο σημείο να «κλέψουμε» ή καλύτερα να ακυρώσουμε το βήμα με το οποίο προηγείται ο κόσμος των ολίγων;
Προς τούτο ένας μίνιμουμ χάρτης αρχών πρέπει αυτή τη φορά να συνοδευτεί με ένα μακροσκελή κατάλογο παρεμβάσεων επαναφοράς του ευρωπαϊκού Δικαίου εν ισχύ. Είτε χρησιμοποιήσουμε τη Χάρτα είτε κάτι πιο σύγχρονο (το δεύτερο θα το επικροτούσα και εγώ), πρέπει να είναι σχετικά σύντομο χωρίς εννοιολογικές αμφισημίες διότι θυμηθείτε, ο στόχος παραμένει πάντα ο ίδιος: η αφαίρεση του βήματος που προηγούνται αυτοί οι ολίγοι.
Αυτό που χρειαζόμαστε και πρέπει να συμφωνήσουμε όλοι είναι μια περισσότερο ενοποιημένη Ευρώπη πάνω σε λίγες αλλά αδιαφιλονίκητες αρχές. Καμία τάξη, πολιτικό μόρφωμα, οικογένεια με οικονομική επιφάνεια ή άλλη δύναμη αδιευκρίνιστων προθέσεων δεν μπορεί να δημιουργήσει τη δημοκρατία των πολλών στον πλανήτη μας. Αυτό υπήρξε κεντρικό ζητούμενο πάντα στην ανθρώπινη ιστορία και ήταν πάντα υπόθεση μόνο των πολλών.
——————————-
[1] http://epohi.gr/g-stantingk-xreiazomaste-politikes-gia-to-prekariato/
[2] UBI: Universal Basic Income
[3] http://rednotebook.gr/2015/10/pos-boroume-na-sinechisoume-tou-ilia-ioakimoglou/
[4] https://ilesxi.wordpress.com/2012/08/27/%CE%BA%CE%BB%CE%AC%CF%81%CE%B1-%CF%84%CF%83%CE%AD%CF%84%CE%BA%CE%B9%CE%BD-%CE%BF-%CF%86%CE%B1%CF%83%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82-%CF%80%CF%81%CE%AD%CF%80%CE%B5%CE%B9-%CE%BD%CE%B1-%CE%BD%CE%B9%CE%BA/
