Της Κλοντί Μποντουέν
Σε τι μπορούμε να βασιστούμε σήμερα για να χαράξουμε αυτό το νέο δρόμο;
Αναζητούμε τη συνοχή κάνοντας να συγκλίνουν αυτά που σκεφτόμαστε, αυτά που αισθανόμαστε και αυτά που κάνουμε. Αν δρούμε σε συνοχή με όσα σκεφτόμαστε και αισθανόμαστε, θα δημιουργήσουμε εσωτερική ενότητα που μας δίνει δύναμη και χαρά. Υπάρχουν πράξεις που, ίσως, έχουμε πραγματοποιήσει ελάχιστες φορές στη ζωή μας. Είναι πράξεις που όταν τις κάνουμε, μας δίνουν αυτή την αδιαμφισβήτητη εγγραφή πως κάτι βελτιώθηκε μέσα μας. Είναι πράξεις που μας προσφέρουν μια πρόταση για το μέλλον, υπό την έννοια πως αν μπορούσαμε να τις επαναλάβουμε, κάτι μέσα μας θα μεγάλωνε, κάτι θα βελτιωνόταν. Ενότητα, αίσθηση εσωτερικής αύξησης και συνέχειας στο χρόνο: αυτές είναι οι εγγραφές της έγκυρης πράξης.
Έχουμε στη διάθεσή μας αρχές της έγκυρης δράσης, που επίσης τις ονομάζουμε αρχές της μη βίαιης δράσης, και ανάμεσα σ’ αυτές, τη μέγιστη αρχή, το Χρυσό Κανόνα. Αυτή η αρχή λέει: «Να φέρεσαι στους άλλους όπως θέλεις να σου φέρονται». Η αρχή αυτή δεν είναι καινούρια, μετρά χιλιάδες χρόνια. Έχει διατυπωθεί με διάφορους τρόπους, όπως «Μην κάνεις στους άλλους αυτό που δε θέλεις να σου κάνουν». Ή ακόμη: «Αγάπα τον πλησίον σου όπως τον εαυτό σου». Δεν είναι, βέβαια, ακριβώς το ίδιο με το να λες: «Όταν φέρεσαι στους άλλους όπως θέλεις να σου φέρονται, απελευθερώνεσαι». Όπως κι αν έχει, από πολύ παλιά ο άνθρωπος έχει επικαλεστεί αυτή την αρχή ως προς την ουσία της. Είναι μια οικουμενική αρχή, η πιο μεγάλη από τις αρχές της έγκυρης δράσης, της μη βίαιης δράσης. [1]
Και έτσι, είναι προφανές πως:
«Αυτό που κάνεις με τη ζωή σου δεν είναι αδιάφορο. Η ζωή σου, υποκείμενη σε νόμους, βρίσκεται εκτεθειμένη μπροστά σε δυνατότητες για να επιλέξεις. Εγώ δε σου μιλώ για ελευθερία. Σου μιλώ για απελευθέρωση, κίνηση, διαδικασία. Δε σου μιλώ για ελευθερία σαν κάτι στατικό… σου μιλώ για το να απελευθερώνεσαι βήμα-βήμα, όπως απελευθερώνεται από το δρόμο που έπρεπε να διανύσει εκείνος που πλησιάζει στην πόλη του. Έτσι, «αυτό που πρέπει να γίνει» δεν εξαρτάται από μια μακρινή ηθική, ακατανόητη και συμβατική, αλλά από νόμους: νόμους της ζωής, του φωτός, της εξέλιξης.» [2]
Τρίτο μέρος: Προοπτικές προς το μέλλον – Το Βαθύ
Όλα τα παραπάνω μας οδηγούν να αναρωτηθούμε για τις μελλοντικές προοπτικές του ανθρώπου.
Εκείνοι που έχουν μειώσει την ανθρωπιά των άλλων έχουν προκαλέσει πρόσθετο πόνο και οδύνη αναζωπυρώνοντας στα στήθη της κοινωνίας, την αρχαία μάχη ενάντια στην αντιξοότητα της φύσης. Συνεπώς, έχουμε ανάγκη να εξανθρωπίσουμε τον κόσμο, δηλαδή να βγούμε από τον υποβιβασμό του άλλου σε αντικείμενο για να επιβεβαιώσουμε την προθετικότητα κάθε ανθρώπινου όντος και την υπεροχή του μέλλοντος πάνω στην τωρινή κατάσταση. Είναι η εικόνα και η αναπαράσταση ενός πιθανού και καλύτερου μέλλοντος που επιτρέπει τη μετατροπή του παρόντος και που κάνει δυνατή κάθε επανάσταση και κάθε αλλαγή. Κατά συνέπεια, δεν αρκεί η καταγγελία ή ακόμη και η πίεση των καταδυναστευτικών συνθηκών για να μπει σε κίνηση η αλλαγή, παρά είναι απαραίτητο να υπογραμμίσουμε πως μια τέτοια αλλαγή είναι δυνατή και εξαρτάται από την ανθρώπινη δράση.
Αλλά αρκεί να ξέρουμε πως η αλλαγή είναι δυνατή; Είναι αρκετή η μη βία ως μεθοδολογία δράσης, ως στάση απέναντι στη ζωή; Είναι αρκετή η παγκοσμιοποίηση της μη βίας (μια και η σημερινή στιγμή επιτρέπει την παγκοσμιοποίηση αυτού του ρεύματος στο μέτρο που θα του δώσουμε διάρκεια); Είναι αρκετά όλα αυτά για μια βαθιά και ουσιαστική αλλαγή του ανθρώπινου όντος;
Τον Ιανουάριο του 2008, ο Σίλο απάντησε σ’ αυτή την ερώτηση:
«Διακρίνω ανάμεσα σ’ αυτή την αναντίρρητη αλλαγή, αν και αργή, που ξεκίνησε στα πρώτα ανθρωπιδή και τη δυνατότητα ουσιαστικής αλλαγής που δεν οφείλεται σε μια απλή εξελικτική μηχανική, ούτε και σε «φυσικά» ατυχήματα, αλλά που οφείλεται σε μια κατεύθυνση, σε μια πρόθεση της ανθρώπινης συνείδησης πάνω στον εαυτό της.
Οι περιφερειακές αλλαγές κάνουν πολύ κόσμο να πιστεύει πως αυτές είναι οι αλλαγές που πρέπει να επιδιώκουμε. Πρέπει να προχωρήσουμε πέρα από την Επιστήμη και τη Δικαιοσύνη για να κατανοήσουμε αυτή την αλλαγή. Πράγματι, εκείνοι που εργάζονται για την πρόοδο της Επιστήμης και της Δικαιοσύνης, κάνουν την καλύτερη προσπάθεια για το ξεπέρασμα του πόνου και της οδύνης διευκολύνοντας τις συνθήκες της αλλαγής. Αλλά είναι σαφές πως αν η αναζήτηση της αλλαγής συνεχίσει να προσανατολίζεται μόνο στα αντικείμενα, παραγνωρίζεται το πιο σημαντικό κομμάτι της ουσιαστικής αλλαγής. Αυτή η λήθη του εαυτού μας, αυτή η άγνοια του ξεπεράσματος της νοητικής μηχανικής, μας οδηγεί στο να αναρωτηθούμε για τις δυνατότητες αλλαγής…
Δεν είναι δυνατή η ουσιαστική αλλαγή χωρίς μια σαφή κατεύθυνση: την «ταυτόχρονη αλλαγή». Θέμα μέγιστης σημασίας για τον Ανθρωπισμό. Ωστόσο, η προσπάθεια προς την αλλαγή των νοητικών συνθηκών υπήρξε άλλοτε αδύναμη και άλλοτε ασυνεχής.
Μια ουσιαστική αλλαγή δε θα συμβεί έως ότου οι άνθρωποι (ακόμη και οι πιο αξιαγάπητοι και καλοσυνάτοι) δεν αποφασίσουν να Μετατρέψουν τη ζωή τους, πεπεισμένοι για την ανάγκη μιας βαθιάς νοητικής αλλαγής.
Στην τωρινή κατάσταση που ζει η Ανθρωπότητα (και, προφανώς, κι εμείς οι ίδιοι) για να γίνει δυνατή η ουσιαστική αλλαγή, η κατεύθυνση πρέπει να πηγαίνει προς το Βαθύ της συνείδησης για να συνδεθεί με τα νοήματα που έχουν αργά ωθήσει την ανθρωπότητα στην εξέλιξή της. Τώρα είναι επείγον!» [3]
Πράγμα που μας επαναφέρει στον τίτλο αυτού του άρθρου: η μη βία ως θεμέλιο της εξέλιξης του Ανθρώπινου Όντος. Αυτό δεν μπορεί να βρει στήριξη αν δε στοχεύσουμε στην ουσιαστική και όχι στην περιφερειακή αλλαγή.
Η Μη βία –που θεμελιακό χαρακτηριστικό της είναι η άρνηση και η αποκήρυξη κάθε μορφής βίας- έχει ως κατεύθυνση την εργασία για την εξελικτική ανάπτυξη του ατόμου.
Η μη βία ως ανάγκη για το Ανθρώπινο Ον, ως προϋπόθεση για την εξέλιξή του, ως συνέπεια των προόδων του είναι δυνατή αν αναζητηθεί «η καλή γνώση, που οδηγεί στη δικαιοσύνη, οδηγεί στη συμφιλίωση, η καλή γνώση οδηγεί επίσης στην αποκρυπτογράφηση του ιερού στο βάθος της συνείδησης.» [4]
«Αυτή η διαίσθηση του «Ιερού», του μη αντικαταστήσιμου, αυξάνει και εκτείνεται σε διάφορα πεδία μέχρι να φτάσει να δώσει προσανατολισμό στη ζωή (το Ιερό μέσα μου) και τις δράσεις στη ζωή (το Ιερό έξω από μένα).» [5]
Το ιερό εκδηλώνεται μόνο από το βάθος του ανθρώπινου όντος, είναι ένας τρόπος να θεμελιώσουμε μια επαφή με το Βαθύ. Αυτή η Επαφή προκαλεί μια επιτάχυνση και αύξηση της ψυχοφυσικής ενέργειας, ιδίως αν καθημερινά πραγματοποιούνται πράξεις συνοχής που, αφετέρου, δημιουργούν εσωτερική ενότητα προσανατολισμένη στην πνευματική ανάπτυξη.
Σ’ αυτά τα θέματα δεν είναι χρήσιμες οι λέξεις, παρα οι εμπειρίες. Οι σοφοί υπήρξαν και θα είναι πάντα εκείνοι που μας καλούν και μας ενθαρρύνουν στην εμπειρία.
Ένας εξ αυτών, σύγχρονός μας, οδηγός της μη βίας, ο «Σοφός των Άνδεων» μας καλεί να διαλογιστούμε σε βάθος και χωρίς βιασύνη πάνω στο Μήνυμα του που μας προτρέπει εδώ και 45 χρόνια στη μη βία, σε μια βαθιά Αυτογνωσία που οδηγεί στην πραγματική γνώση.
Επίλογος
Ας ολοκληρώσουμε λοιπόν με μια από τις προτάσεις του όσον αφορά στην εξέλιξη του είδους μας:
«Η συνεχής εξέλιξη του κόσμου μας έχει παράγει το ανθρώπινο ον, που βρίσκεται επίσης σε μετάβαση και εξέλιξη, και στο οποίο ενσωματώνεται (σε αντίθεση με τα άλλα είδη) η κοινωνική εμπειρία που είναι ικανή να το μετατρέψει επιταχυνόμενα. Το ανθρώπινο ον κατορθώνει να βρίσκεται σε κατάσταση να βγει από τις αυστηρές υπαγορεύσεις της Φύσης αυτομετατραπόμενο, αυτοεπινοούμενο,φτιάχνοντας τον εαυτό του φυσικά και ψυχολογικά.
Το ανθρώπινο ον δεν έχει ολοκληρώσει την εξέλιξή του. Είναι ένα ον ατελές και σε εξέλιξη.
Ανάλογα με το αν οι πράξεις που πραγματοποιούνται είναι συνειδητές και ενωτικές, θα δομηθεί λίγο-λίγο ένα σύστημα κεντρομόλων δυνάμεων που ονομάζουμε «πνεύμα». Το ανθρώπινο ον στην καλοσύνη του, στην εξάλειψη των εσωτερικών του αντιφάσεων, κάνει να γεννηθεί το πνεύμα του.
Για την εξέλιξη είναι απαραίτητες η αγάπη και η συμπόνια.
Χάρη σ’ αυτές είναι δυνατή η εσωτερική συνοχή.
Χάρη στην εσωτερική συνοχή είναι δυνατή η συνοχή ανάμεσα στα όντα.
Χάρη στη σύνδεση και τη συνοχή ανάμεσα στα όντα είναι δυνατή η μεταβίβαση του πνεύματος από τους μεν στους δε. Αν κοιτάξουμε την ανθρώπινη ιστορία σε διαδικασία και στην ολότητά της, συνειδητοποιούμε πως όλο το ανθρώπινο είδος εξελίσσεται προς την αγάπη και τη συμπόνια.
Αν κοιτάξουμε προς το μέλλον, αισθανόμαστε πως μια Εξελικτική πρόθεση μάς προβάλλει σ’ αυτές τις τεράστιες προοπτικές και η εισφορά μας σ’ αυτό το Έργο δίνει τότε ένα νόημα στη ζωή μας επειδή το Έργο γίνεται ιερό.»
[1] Σίλο, Η έγκυρη δράση, Εγχειρίδιο πρακτικών για τους Αγγελιοφόρους Θέμα διαμόρφωσης 8)
[2] Σίλο, Το Εσωτερικό Βλέμμα, Οι αρχές της έγκυρης δράσης (Εκδόσεις Μονοπάτι, 2015)
[3] Εγχειρισιο πρακτικών για τους Αγγελιοφόρους (Σεμινάριο 4 πάνω στη βαθιά και ουσιαστική αλλαγή)
[4] Σίλο, Το Μήνυμα, Τελετή της αναγνώρισης (Εκδόσεις Μονοπάτι, 2015)
[5] Σίλο, Σχόλια στο Μήνυμα, Μάρτιος 2009 (Εκδόσεις Μονοπάτι 2015)
