Στις 12 Νοεμβρίου δόθηκε στη δημοσιότητα η μελέτη Don’t Bank on the Bomb που πραγματοποιήθηκε από το διεθνή οργανισμό PAX. Η έκθεση αυτή δείχνει με τρόπο άμεσο και ακριβή ποιοι κατασκευάζουν πυρηνικά όπλα σε όλο τον κόσμο και ποιοι υποστηρίζουν και χρηματοδοτούν τους κατασκευαστές πυρηνικών όπλων.
Οι μελέτες, οι έρευνες και οι συνεντεύξεις που διεξήγαγαν οι συντάκτες και πολλοί ακόμα συνεργάτες της πρωτοβουλίας Don’t Bank on the Bomb 2015 υπέδειξαν 26 εταιρείες των οποίων οι δραστηριότητες αφορούν στην παραγωγή, τη συντήρηση και τον εκσυγχρονισμό πυρηνικών οπλοστασίων. Αυτές οι εταιρείες βρίσκονται στη Γαλλία, την Ινδία, την Ιταλία, την Ολλανδία, το Ηνωμένο Βασίλειο και τις Ηνωμένες Πολιτείες: Walchandnagar Indutries, Thales, Textron, Serco, Safran, Raytheon, Orbital ATK, Northrop Grumman, Moog, Lockheed Martin, Larsen&Toubro, Jacobs Engineering, HunOngton Ingalls Industries, Honeywell International, General Dynamics, Fluor, Finmeccanica, Engility, CH2M Hill, Boeing, Bechtel, BAE Systems, Babcock &Wilcox, Airbus Group, Aerojet Rocketdyne, Aecom.
Αν υπάρχει παραγωγή πυρηνικών όπλων, προφανώς υπάρχουν κι εκείνοι που τη χρηματοδοτούν . Με εξαίρεση χώρες, όπως η Ρωσία, η Κίνα, το Πακιστάν και η Βόρεια Κορέα, που διαχειρίζονται άμεσα και χρηματοδοτούν μέσω δημοσίων πόρων αυτή την παραγωγή, για τις υπόλοιπες, σύμφωνα με τα ευρήματα της έκθεσης, πρόκειται για χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, όπως τράπεζες, συνταξιοδοτικά ταμεία και επενδυτικές και ασφαλιστικές εταιρείες.
Έτσι, η μελέτη δείχνει ότι 382 χρηματοπιστωτικά ιδρύματα από τον Ιανουάριο του 2012 έως και τον Αύγουστο του 2015 στήριξαν επιχειρηματικές δραστηριότητες σχετικές με πυρηνικά όπλα μέσω της έκδοσης μετοχών ή/και ομολόγων ή μέσω δανείων για ποσά που υπερβαίνουν τα 493 δισεκατομμύρια δολάρια.
Μεταξύ αυτών, 238 εταιρείες έχουν την έδρα τους στη Βόρεια Αμερική, 76 στην Ευρώπη, 59 στην Νοτιο-Ανατολική Ασία, και 9 στη Μέση Ανατολή. Αναλυτικότερα, η έκθεση δείχνει ότι ανάμεσα στους 10 κορυφαίους επενδυτές, υπάρχουν 3 αμερικανικά ιδρύματα, τα Capital Group, State Street και Blackrock (με επενδύσεις που ξεπερνούν τα 209 δισεκατομμύρια δολάρια σε εταιρείες που παράγουν πυρηνικά όπλα), ενώ στην Ευρώπη οι μεγαλύτερες επενδύσεις γίνονται από τις εταιρείες BNP Paribas (Γαλλία), Royal Bank of Scotland (Ηνωμένο Βασίλειο) και Credit Agricole (Γαλλία). Τέλος, στη Νοτιο-Ανατολική Ασία οι εταιρείες Mitsubishi UFJ Financial (Ιαπωνία), Life Insurance Corporation (Ινδία) και Sumitomo Mitsui Financial (Ιαπωνία), είναι οι μεγαλύτεροι χρηματοδότες του βιομηχανικού κλάδου κατασκευής πυρηνικών όπλων.
Στην Ιταλία συγκεκριμένα, την προσοχή τραβάνε 11 τράπεζες ή τραπεζικοί όμιλοι που κατασπαταλούν, για περισσότερα από 4,5 δισεκατομμύρια δολάρια, τις οικονομίες των πελατών τους σε επενδύσεις με τις οποίες χρηματοδοτούν την παραγωγή πυρηνικών όπλων: Anima, Banca Intesa San Paolo, Banca Popolare dell’Emilia Romagna, Banco di Monte dei Paschi di Siena, Banco Popolare, Banco di Sardegna, Banco Popolare di Sondrio, Gruppo Carige, Gruppo BPM, UBI Banca, Unicredit..
Πρώτοι στην κατάταξη η Intesa San Paolo και η Unicredit που χρηματοδοτούν με λίγο περισσότερα από 3 δισεκατομμύρια δολάρια την κατασκευή πυρηνικών όπλων, έναντι 1,6 δισεκατομμυρίων από όλες τις άλλες εννέα τράπεζες μαζί. Οι εταιρείες που κατά κύριο λόγο υποστηρίζονται οικονομικά από την Intesa και τη Unicredit είναι η Honeywell International, η Northrup Grumman, οι όμιλοι Airbus και Boeing, καθώς και η Lockheed Martin, πέρα από την Finmeccanica (σ.τ.μ: η Finmeccanica είναι ο πρώτος ιταλικός βιομηχανικός όμιλος στον κλάδο της υψηλής τεχνολογίας και ένας από τους μεγαλύτερους παγκόσμιους παράγοντες στο χώρο της άμυνας, της αεροδιαστημικής και της ασφάλειας. Ο μεγαλύτερός της μέτοχος της είναι το Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών της Ιταλίας). Αυτές οι έντεκα ιταλικές τράπεζες στηρίζουν οικονομικά τη Finmeccanica, αποδεικνύοντας την ισχυρή και επικίνδυνη σχέση που υπάρχει ανάμεσα στην εταιρεία διαχείρισης κρατικής περιουσίας (32%), το τραπεζικό σύστημα και την πολεμική βιομηχανία. Από την άλλη πλευρά, σύμφωνα πάντα με το Don’t Bank on the Bomb, η Finmeccanica επενδύει πάνω από 12 εκατομμύρια δολάρια αποκλειστικά για πυρηνικά όπλα.
Ωστόσο, καλό θα είναι να επιστήσουμε την προσοχή σε αυτό που θα μπορούσε να ονομαστεί μια πρώτη αλλαγή στάσης και ως εκ τούτου μια θετική νότα που προκύπτει από τη σύγκριση με την έκθεση του 2014. Η μελέτη που δημοσιεύτηκε πρόσφατα δείχνει πραγματικά μια αλλαγή πορείας για τουλάχιστον 53 χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που, σε σχέση με το προηγούμενο έτος, απαγορεύουν ή περιορίζουν τις επενδύσεις σε επιχειρηματικές δραστηριότητες σχετικές με την παραγωγή πυρηνικών όπλων ενώ, πάντα σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, είναι 29 τα ιδρύματα που αποεπενδύουν.
Παρά το γεγονός ότι τα στοιχεία αυτά δεν είναι εξαντλητικά, λόγω της μυστικότητας και της δυσκολίας στη συγκέντρωση πληροφοριών, η έκθεση, χάρη στην αφοσίωση των συντακτών της, δίνει τη δυνατότητα να υπάρξει αυξημένη προβολή και ενημέρωση σχετικά με τον παραλογισμό και το ακατανόητο της εποχής στην οποία ζούμε. Τα δεδομένα μπορεί να μην είναι ολοκληρωμένα, αλλά είναι δραματικά εύγλωττα.
Απλά σκεφτείτε πόσα δεινά της κοινωνίας μας θα μπορούσαν να καταπολεμηθούν και να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά με μια χρηματοδοτική προσπάθεια σε ισότιμη βάση, αλλά έχοντας ως κέντρο την ανθρωπότητα, με στόχο την καταπολέμηση της πείνας, του υποσιτισμού, την αντιμετώπιση των ιάσιμων ασθενειών, την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και την προστασία του περιβάλλοντος και της γης.
Ωστόσο, αυτό που ξεκάθαρα φαίνεται ως η κοινή λογική, δίνει τη θέση του σε ό,τι πιο άγριο και παράλογο έχει να επιδείξει η ανθρωπότητα. Και κάπως έτσι, από τη μία πλευρά, σε παγκόσμιο επίπεδο εξακολουθεί να μην υπάρχει κανένα βέτο και κανένα διεθνές δίκαιο που απαγορεύει ρητά την κατασκευή πυρηνικών όπλων, ως κατηγορία που εμπίπτει στα όπλα μαζικής καταστροφής. Αφετέρου, είναι αποκαρδιωτικό αν σκεφτεί κανείς πως οι μέχρι στιγμής καταγραφές αφορούν αποκλειστικά και μόνο ένα μέρος της παγκόσμιας παραγωγής όπλων και εξοπλισμών, αυτό των πυρηνικών. Μια βιομηχανία, αυτή των όπλων, τόσο ανθηρή όσο και σκληρή, που με τρόπο ολοένα πιο σαφή και προφανή, και με την αυταρέσκεια της διεθνούς άρχουσας τάξης, έχει στα χέρια της τη μοίρα ολόκληρης της ανθρωπότητας.
Είναι ωραία η σκέψη ότι εμφανίζονται επίσης αχτίδες ελπίδας στην έκθεση που κοινοποιήθηκε, με τις αλλαγές πορείας και με μεγαλύτερες δεσμεύσεις για προσήλωση σε μια πιο ηθική συμπεριφορά εντός των δημοσιονομικών κύκλων. Είναι βέβαιο πως τα χρηματοοικονομικά ιδρύματα θα μπορούσαν να παίξουν ένα διαφορετικό και σημαντικό ρόλο στην κοινωνία και να συμβάλουν καθοριστικά προκειμένου να κλείσουν οι ‘’βρύσες’’ των χρηματοδοτικών ροών προς τους κατασκευαστές όπλων, άπαξ και διαπαντός. Ο δρόμος φαίνεται να είναι ακόμα πραγματικά μακρύς και το βήμα είναι αργό.
Όμως αυτό δεν αρκεί, διότι είναι σημαντικό να υπάρξει μια διαφορετική επίγνωση και να καταστεί σαφές ότι εμείς οι πολίτες, η κοινωνία των πολιτών, ναι, ο καθένας από εμάς, σήμερα, σε ό,τι αφορά το θέμα των εξοπλισμών, δεν είμαστε απλοί κομπάρσοι ούτε έχουμε ένα ρόλο ασήμαντο στο περιθώριο της ιστορίας· αντιθέτως, ο καθένας από εμάς, με τις καθημερινές του επιλογές, μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο στον αγώνα για τη ζωή της ανθρωπότητας και του πλανήτη μας.
Η μόνη εγγύηση ότι τα πυρηνικά όπλα δεν θα μας καταστρέψουν, είναι η κατάργησή τους.
Μετάφραση: Όλγα Λιακάκη
