Επ’ ευκαιρία της XV Συνόδου Κορυφής των Βραβείων Νόμπελ Ειρήνης που έγινε στη Βαρκελώνη και ολοκληρώθηκε πριν λίγες μέρες, και δεδομένης της βίας και της έντασης που αυτές τις στιγμές ζει ολόκληρη η Ανθρωπότητα μας φαίνεται εξαιρετικά επίκαιρο και ενδιαφέρον να παραθέσουμε εδώ Την επιστολή για ένα κόσμο χωρίς βία, που παρουσιάστηκε από τους Νομπελίστες στη 10η Σύνοδο Κορυφής στο Βερολίνο το 2009.
Σ’ εκείνη την περίσταση και ως ειδικός προσκεκλημένος, ο Σίλο παρουσίασε Την Παγκόσμια Πορεία για την Ειρήνη και τη Μη Βία (που είχε ξεκινήσει στις 2 Οκτωβρίου και που ολοκληρώθηκε τον Ιανουάριο του 2010 στο Πούντα δε Βάκας κοντά στο όρος Ακονκάγουα) και μίλησε για Το νόημα της Ειρήνης και της Μη Βίας στη σημερινή στιγμή προσυπογράφοντας –στο όνομα των ανθρωπιστών όλου του κόσμου- αυτή την Επιστολή, με τη δέσμευση να τη διαδώσει σε όλα τα μέρη από τα οποία θα περνούσε η Πορεία.
Απευθυνόμενος στους παρευρισκόμενους ο Σίλο είπε: «Γνωρίζουμε ότι σε όλα τα πλάτη και μήκη της γης η κατάσταση είναι κρίσιμη και χαρακτηρίζεται από τη φτώχια τεράστιων περιοχών του πλανήτη μας, από τη σύγκρουση μεταξύ πολιτισμών και από τη βία και τη διάκριση που μολύνουν την καθημερινή ζωή μεγάλων τομέων του πληθυσμού. Σήμερα υπάρχουν ένοπλες συγκρούσεις σε πολυάριθμα σημεία και ταυτόχρονα μια βαθιά κρίση του διεθνούς χρηματοοικονομικού συστήματος. Σε όλα αυτά προστίθεται η αυξανόμενη πυρηνική απειλή που είναι, τελικά, η μέγιστη επιτακτικότητα της σημερινής στιγμής. Πρόκειται για μια εξαιρετικά περίπλοκη κατάσταση. Στα ανεύθυνα συμφέροντα των πυρηνικών δυνάμεων και στην τρέλα βίαιων ομάδων με πιθανή πρόσβαση σε πυρηνικό υλικό περιορισμένων διαστάσεων, πρέπει να προσθέσουμε τον κίνδυνο του ατυχήματος που θα μπορούσε να πυροδοτήσει μια ολέθρια σύρραξη.
Όλα τα προαναφερθέντα δεν είναι το άρθροισμα ειδικών μεμονωμένων κρίσεων, αλλά μάλλον μια εικόνα που αποδεικνύει τη συνολική αποτυχία ενός συστήματος που έχει ως μεθοδολογία δράσης τη βία και ως κεντρική αξία το χρήμα.
Για να αποφύγουμε την πυρηνική καταστροφή που φαίνεται να απειλεί τον κόσμο μας σε ένα περισσότερο ή λιγότερο άμεσο μέλλον, πρέπει να εργαστούμε σήμερα για να ξεπεράσουμε την ατομική και κοινωνική βία, ζητώντας ταυτόχρονα:
- Τον παγκόσμιο πυρηνικό αφοπλισμό
- Την άμεση απόσυρση των στρατευμάτων εισβολής από τα κατεχόμενα εδάφη
- Την προοδευτική και αναλογική μείωση των εξοπλισμών μαζικής καταστροφής
- Την υπογραφή συμφώνων μη επιθέσεως μεταξύ χωρών και
- Την αποκήρυξη εκ μέρους των κυβερνήσεων των πολέμων ως μέσο διευθέτησης συγκρουόμενων συμφερόντων
Αυτό που επείγει είναι να υπάρξει ευαισθητοποίηση για την Ειρήνη και τον αφοπλισμό. Είναι επίσης απαραίτητο να αφυπνίσουμε τη συνείδηση της Ενεργής Μη Βίας που οδηγεί στην απόρριψη όχι μόνο της φυσικής βίας αλλά και κάθε άλλης μορφής βίας: οικονομικής, φυλετικής, ψυχολογικής, θρησκευτικής και σεξουαλικής. Ελπίζουμε πως αυτή η καινούρια ευαισθησία θα μπορέσει να εδραιωθεί και να εμπνεύσει τις κοινωνικές δομές, ανοίγοντας το δρόμο για το μελλοντικό Παγκόσμιο Ανθρώπινο Έθνος …»
Συνέχισε υπογραμμίζοντας το ένατο σημείο της Επιστολής, στο οποίο γίνεται αναφορά στην καθολικής ισχύος ηθική αρχή: «να φέρεσαι στους άλλους όπως θέλεις να σου φέρονται». Ο Σίλο ολοκλήρωσε την παρέμβασή του υιοθετώντας στο όνομα των ανθρωπιστών όλου του κόσμου την παρακάτω Επιστολή και αναλαμβάνοντας τη δέσμευση να τη δημοσιοποιήσει σε ολόκληρο τον πλανήτη.
Η Επιστολή έλεγε τα εξής:
Κανένα Κράτος ούτε άτομο δεν μπορεί να είναι ασφαλές σε έναν ανασφαλή κόσμο. Οι αξίες της μη βίας στις προθέσεις, τις σκέψεις και τις πράξεις δεν είναι πλέον μια άπλή επιλογή αλλά μια αναγκαιότητα. Αυτές οι αξίες πρέπει να εφαρμόζονται στις σχέσεις ανάμεσα σε κράτη, ομάδες και άτομα.
Είμαστε πεπεισμένοι πως η προσχώρηση στις αρχές της μη βίας θα σημάνει μια πιο πολιτισμένη και ειρηνική παγκόσμια τάξη, όπου μια δικαιότερη και αποτελεσματικότερη διακυβέρνηση, που θα σέβεται την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και την ιερότητα της ζωής, μπορεί επιτέλους να γίνει πραγματικότητα.
Οι πολιτισμοί μας, οι ιστορίες μας και οι ζωές μας αλληλοσυνδέονται και οι πράξεις μας είναι αλληλοεξαρτώμενες. Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, πιστεύουμε πως βρισκόμαστε αντιμέτωποι με αυτή την αλήθεια: η μοίρα μας είναι κοινή. Κι αυτή η μοίρα θα καθοριστεί από τις σημερινές μας προθέσεις, αποφάσεις και πράξεις.
Είμαστε επίσης πεπεισμένοι πως η δημιουργία ενός πολιτισμού της ειρήνης και της μη βίας είναι ένας ευγενής και αναγκαίος στόχος, ακόμη κι αν πρόκειται για μια μακρά και δύσκολη διαδικασία. Η προσυπογραφή των αρχών που περιλαμβάνονται σ’ αυτή την επιστολή είναι ένα βήμα ζωτικής σημασίας για την εγγύηση της επιβίωσης και της εξέλιξης της ανθρωπότητας καθώς και για την επίτευξη ενός κόσμου χωρίς βία.
Εμείς, άτομα και οργανώσεις βραβευμένες με το Νόμπελ Ειρήνης,
Επαναλαμβάνοντας τη δέσμευσή μας με τη Παγκόσμια Διακήρυξη των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων˙
Ωθούμενοι από την ανάγκη να μπει ένα τέλος στην εξάπλωση της βίας σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας και, κυρίως, στις απειλές που σε παγκόσμιο επίπεδο θέτουν σε κίνδυνο την ίδια την ύπαρξη της ανθρωπότητας˙
Διακηρύσσοντας πως η ελευθερία της σκέψης και της έκφρασης είναι οι βάσεις της δημοκρατίας και της δημιουργικότητας˙
Αναγνωρίζοντας ότι η βία εκδηλώνεται με πολλούς τρόπους: ως ένοπλη σύρραξη, στρατιωτική κατοχή, φτώχια, οικονομική εκμετάλευση, καταστροφή του περιβάλλοντος, διαφθορά και προκαταλήψεις με βάση τη φυλή, τη θρησκεία, το φύλο ή το σεξουαλικό προσανατολισμό˙
Διαπιστώνοντας πως η εξύμνηση της βίας, όπως εκφράζεται μέσα από το εμπόριο της διασκέδασης, μπορεί να συνεισφέρει στην αποδοχή της βίας ως φυσιολογικής και παραδεκτής κατάστασης˙
Έχοντας επίγνωση πως εκείνοι που περισσότερο πλήττονται από τη βία είναι οι πιο αδύναμοι και ευάλωτοι˙
Θυμίζοντας πως η ειρήνη δεν είναι μόνο η απουσία της βίας αλλά και η παρουσία της δικαιοσύνης και η ευημερία του κόσμου˙
Θεωρώντας πως η ανεπαρκής αναγνώριση εκ μέρους των Κρατών κάθε εθνικής, πολιτισμικής και θρησκευτικής διαφορετικότητας είναι η αιτία ενός μεγάλου ποσοστού της βίας που υπάρχει στον κόσμο˙
Αναγνωρίζοντας την επείγουσα ανάγκη σχεδιασμού μιας εναλλακτικής πρότασης όσον αφορά στη συλλογική ασφάλεια, μιας πρότασης βασισμένης σε ένα σύστημα όπου καμία χώρα ή ένωση χωρών δε θα πρέπει να στηρίζει την ασφάλειά της στα πυρηνικά όπλα˙
Έχοντας επίγνωση ότι ο κόσμος χρειάζεται αποτελεσματικούς καθολικούς μηχανισμούς και μη βίαιες πρακτικές πρόληψης και επίλυσης των συγκρούσεων, και πως αυτές έχουν μεγαλύτερη επιτυχία όταν υιοθετούνται σε όσο το δυνατό πιο πρώιμη φάση˙
Δηλώνοντας ότι εκείνοι που κατέχουν την εξουσία έχουν τη μεγαλύτερη ευθύνη να θέσουν τέλος στη βία, όπου κι αν αυτή εκδηλώνεται, και να την προλαμβάνουν όποτε αυτό είναι δυνατό˙
Πεπεισμένοι ότι οι αρχές της μη βίας πρέπει να θριαμβεύσουν σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας καθώς και στις σχέσεις μεταξύ Κρατών και ατόμων˙
Καλούμε τη διεθνή κοινότητα να στηρίξει και να προάγει τις παρακάτω αρχές:
Πρώτο: Σε ένα αλληλοεξαρτώμενο κόσμο, η πρόληψη και η παύση των ένοπλων συγκρούσεων μεταξύ και εντός των Κρατων προϋποθέτει μια συλλογική δράση εκ μέρους της διεθνούς κοινότητας. Η ασφάλεια των μεμονωμένων κρατών μπορεί να επιτευχθεί καλύτερα μέσω της προάσπισης της παγκόσμιας ανθρώπινης ασφάλειας. Κάτι τέτοιο προϋποθέτει την ενίσχυση της εκτελεστικής ικανότητας του ΟΗΕ και των οργανώσεων περιφερειακής συνεργασίας.
Δεύτερο: Για την επίτευξη ενός κόσμου χωρίς βία, τα Κράτη πρέπει πάντα να σέβονται το κράτος δικαίου και να τιμούν τις νομικές τους δεσμεύσεις.
Τρίτο: Είναι απαραίτητο να κινηθούμε χωρίς άλλες καθυστερήσεις προς την καθολική και επαληθεύσιμη εξάλειψη των πυρηνικών όπλων και άλλων όπλων μαζικής καταστροφής. Τα Κράτη που έχουν στην κατοχή τους τέτοιου είδους όπλα πρέπει να κάνουν συγκεριμένα βήματα προς τον αφοπλισμό και την υιοθέτηση ενός αμυντικού συστήματος που δε θα βασίζεται στην πυρηνική αποτροπή. Ταυτόχρονα τα Κράτη πρέπει να δεσμευτούν στην εδραίωση ενός καθεστώτος μη διάδοσης των πυρηνικών όπλων, ισχυροποιώντας πολυμερείς ελέγχους, προστατεύοντας το πυρηνικό υλικό και προάγοντας τον αφοπλισμό.
Τέταρτο: Για να εξαλειφθεί η βία στην κοινωνία θα πρέπει να περιοριστεί η παραγωγή και πώληση μικρών και ελαφρών όπλων και να ισχύσουν αυστηροί έλεγχοι σε διεθνές, περιφερειακό και κρατικό επίπεδο. Επίσης, θα πρέπει να υπάρξει πλήρης και καθολική εφαρμογή των διεθνών συμφωνιών όσον αφορά στον αφοπλισμό, όπως για παράδειγμα της Συνθήκης για την Απαγόρευση Ναρκών του 1997, καθώς και υποστήριξη νέων προσπαθειών που θα στοχεύουν στην εξάλειψη των αδιάκριτων όπλων που ενεργοποιούνται από τα θύματα, όπως είναι για παράδειγμα τα πυρομαχικά διασποράς.
Πέμπτο: Η τρομοκρατία δεν μπορεί ποτέ να είναι δικαιολογημένη επειδή η βία γεννά βία και επειδή καμία τρομοκρατική πράξη ενάντια σε πολίτες οποιασδήποτε χώρας δεν μπορεί να διαπράττεται στο όνομα οποιουδήποτε αγώνα. Η μάχη ενάντια στην τρομοκρατία δεν μπορεί, ωστόσο, να δικαιολογεί την παραβίαση των ανθρώπινων δικαιωμάτων, του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου, των κοινωνικών κανόνων και της δημοκρατίας.
Έκτο: Για να μπει τέλος στην ενδοοικογενειακή βία απαιτείται o ανεπιφύλακτος σεβασμός της ισότητας, της ελευθερίας, της αξιοπρέπειας και των δικαιωμάτων των γυναικών, των αντρών και των παιδιών εκ μέρους όλων των ατόμων, των κρατικών θεσμών, της θρησκείας και της κοινωνίας των πολιτών. Σχετικές διατάξεις πρέπει να ενσωματωθούν στους νόμους, τις τοπικές και διεθνείς συνθήκες.
Έβδομο: Κάθε άτομο και Κράτος μοιράζεται την ευθύνη να αποτρέπει τη βία ενάντια στα παιδιά και τους νέους που αντιπροσωπεύουν το κοινό μας μέλλον και το πιο πολύτιμο δώρο και να προάγει ευκαιρίες για μόρφωση, την πρόσβαση στην πρωτοβάθμια υγειονομική περίθαλψη, την προσωπική ασφάλεια, την κοινωνική προστασία και ένα περιβάλλον που να ευνοεί την ισχυροποίηση της μη βίας ως τρόπου ζωής. Η εκπαίδευση στην ειρήνη που ενθαρρύνει τη μη βία και η έμφαση στη συμπόνια ως έμφυτο ανθρώπινο χαρακτηριστικό πρέπει να αποτελούν ουσιαστικό μέρος των εκπαιδευτικών προγραμμάτων σε όλα τα επίπεδα.
Όγδοο: Η αποτροπή των συγκρούσεων που προκύπτουν από την εξάντληση των φυσικών πόρων και, ιδιαίτερα, των πηγών νερού και ενέργειας, προϋποθέτει ότι τα Κράτη, με τη θέσπιση νομικών μηχανισμών και προτύπων, θα αναλάβουν ενεργό ρόλο όσον αφορά στην προστασία του περιβάλλοντος και θα ενθαρρύνουν τη συγκράτηση της κατανάλωσης με βάση τη διαθεσιμότητα πόρων και τις πραγματικές ανθρώπινες ανάγκες.
Ένατο: Καλούμε τα Ηνωμένα Έθνη και τα κράτη μέλη τους να προάγουν μια πραγματική αναγνώριση κάθε εθνικής, πολιτισμικής και θρησκευτικής διαφορετικότητας. Ο χρυσός κανόνας ενός μη βίαιου κόσμου είναι: «Να φέρεσαι στους άλλους όπως θα ήθελες να σου φέρονται».
Δέκατο: Τα κύρια αναγκαία πολιτικά εργαλεία για σφυρηλατήσουμε ένα μη βίαιο κόσμο είναι οι λειτουργικοί δημοκρατικοί θεσμοί και ο διάλογος που βασίζεται στην αξιοπρέπεια, τη γνώση και τη δέσμευση και που διεξάγεται με βάση την ισορροπία ανάμεσα στα μέρη λαμβάνοντας υπόψη του τις ανησυχίες της κοινωνίας στο σύνολό της καθώς και τα ζητήματα που αφορούν στο φυσικό περιβάλλον.
Ενδέκατο: Όλα τα Κράτη, θεσμοί και άτομα πρέπει να στηρίξουν τις προσπάθειες για το ξεπέρασμα των ανισοτήτων στη διανομή των οικονομικών πόρων και την επίλυση των μεγάλων αδικιών που δημιουργούν εύφορο έδαφος για τη βία. Η ανισορροπία των συνθηκών ζωής οδηγεί αναπόφευκτα στην έλλειψη ευκαιριών και, σε πολλές περιπτώσεις, στην απώλεια της ελπίδας.
Δωδέκατο: Η κοινωνία των πολιτών, συμπεριλαμβανομένων των υπερασπιστών των ανθρώπινων δικαιωμάτων, των ειρηνιστών και των ακτιβιστών της προστασίας του περιβάλλοντος πρέπει να αναγνωριστεί και να προστατευτεί ως ουσιώδης για την κατασκευή ενός μη βίαιου κόσμου, έτσι όπως και όλες οι κυβερνήσεις πρέπει να υπηρετούν τις ανάγκες των πολιτών τους και όχι το αντίθετο. Πρέπει να δημιουργηθούν οι συνθήκες για να επιτραπεί και να ενθαρρυνθεί η συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών, ιδιαίτερα των γυναικών, στις πολιτικές διαδικασίες σε παγκόσμιο, περιφερειακό, εθνικό και τοπικό επίπεδο.
Δέκατο τρίτο: Θέτοντας σε εφαρμογή τις αρχές αυτής της επιστολής απευθυνόμαστε σε όλους ζητώντας να εργαστούμε μαζί για ένα δίκαιο και χωρίς δολοφονίες κόσμο, όπου καθένας θα έχει το δικαίωμα να μη σκοτώνεται και, με τη σειρά του, το καθήκον να μη σκοτώνει άλλους.
Για να αντιμετωπίσουμε όλες τις μορφές βίας στηρίζουμε την επιστημονική έρευνα στα πεδία της ανθρώπινης αλληλεπίδρασης και του διαλόγου και καλούμε τις ακαδημαϊκές, επιστημονικές και θρησκευτικές κοινότητες να μας βοηθήσουν στην μετάβαση προς μια μη βίαιη και μη δολοφονική κοινωνία.
